Abstract:
شکل گیری تمدن اسلامی بر حسب دستاوردهای جهان شمول آن یکی از مهمترین نقاط عطف تاریخ بشر است. این تمدن در گذر تاریخ، اوجها و فرودهای بسیاری را تجربه کرده است. عناصر و عوامل شکل دهنده به تمدن اسلامی به طور مدوام در پی احیا و جهان شمول ساختن آن هستند. از منظر آینده اندیشی نکته حائز اهمیت آن است که می توان آینده های متفاوتی را در طیفی از آینده های مطلوب و نامطلوب برای تمدن اسلامی شناسایی کرد. در این مقاله تلاش می شود زمینه های دستیابی به آینده مطلوب تمدن اسلامی مورد بررسی قرار گیرد. راه حل پیشنهادی مقاله آن است که تقویت همگرایی میان کشورهای اسلامی در لایه های مختلف عینی و ذهنی شرایط لازم برای احیای شکوهمند تمدن اسلامی را فراهم می کند.
In term of global achievement one of the most important milestones during the history of humanity is evolution of Islamic civilization. This civilization has experienced many ups and downs. The driving forces of Islamic civilization dynamically is reviving and globalizing it. From futures studies point of view there are different alternative futures for this civilization which can be categorized from pessimistic to optimistic futures. In this paper has been tried to study the ways which make it possible to achieve the favorite future of Islamic civilization. The main idea of this paper is that the integration between Islamic countries in different levels from tangible to abstract facilitates ascendancy of Islamic civilization in future.
Machine summary:
3-1-3- سیاسی همگرایی دولت ـ ملتهای اسلامی، به عنوان واحدهای سیاسی تشکیلدهنده تمدن اسلامی بر حسب موارد زیر میتواند شکل دهنده به یک قدرت جهانی بلامنازع باشد: 1 ـ بهرهمندی جهان اسلام از کانونهای معتبر برای ایجاد قدرت 2 ـ داشتن ایدئولوژی برونگرا که قابلیت طرح خود را در گستره جهانی دارد 3 ـ برخورداری از سهم قابل توجه در شبکهی ارتباطات جهانی به دلیل توان تولید معنا 4 ـ امکان ارتقای سازمان نظامی خود و تبدیل نمودن آن به یک قدرت مؤثر در سطح منطقهای 5 ـ برخوردار بودن از قلمرو جغرافیای وسیع که دربردارنده جمعیتی بالا است 6 ـ برخورداری از موقعیت ژئوپلیتیک حساس و تأثیرگذار در نظام جهانی لازم به ذکر است که وجود یک یا چند قدرت تهدیدکننده میتواند بهعنوان عامل همبستگی و همگرایی میان کشورهای در معرض تهدید عمل نماید(دوئرتی، 1374: 665).
تحکیم تمدن اسلامی به عنوان یکی از قطبهای قدرت در جهان آینده مستلزم تقویت همگرایی میان کشورهای اسلامی و کم رنگ کردن نقش عوامل واگرا در تعاملات این کشورها است.
با استفاده از روش تحلیل علی-لایهای(Causal Layered Analysis(CLA) ) در حوزة آیندهپژوهی و بر حسب بررسی رویدادها و روندهای تاریخی وحدت جهان اسلام، سناریوهای تحقق همگرایی کشورهای اسلامی را میتوان در طیفی از عوامل عینی و ذهنی مطابق شکل 1 و به شرح زیر ارائه کرد(Inayatollah, 2004:11-15) رجوع شود به تصویر صفحه شکل1: تحلیل لایهلایه علی 1- لایه مسأله عینی ناظر بر عینیترین و آشکارترین سطح شکل دهنده به آینده تمدن اسلامی است.