Abstract:
سابقه و هدف: خودمهارگری نقش بسزایی در سلامت جسمی و معنوی دارد. در پژوهشهایی
نشان داده شده که نگرشهای معنوی و آموزههای دینی در ارتقای خودمهارگری نقش دارند. هدف
این پژوهش تعیین مولفههای سازة خودمهارگری در جوانان شیعه بود.
روش کار: با توجه به هدف پژوهش که تدوین سازة خودمهارگری بود و با توجه به پژوهشهای
ملاکمحور انجام شده در این زمینه؛ در این پژوهشء جمعآوری دادهها با روش مصاحبة کیفی و
تحلیل دادهها با روش نظریه زمینهای (کدگذاری بازء محوری و انتزاعی) انجام شد. شرکتکنندگان
در پژوهش ۳۲ نفر از جوانان شیعه (۱۴ زن و ۱۸ مرد در سنین ۲۲ تا ۴۵) بودند که چگونگی
خودمهارگری آنان با استفاده از مصاحبه نیمهساختاریافته ارزیابی شد. در این پژوهش همة موارد
اخلاقی رعایت شده است و مولفان مقاله هیچگونه تضاد منافعی گزارش نکردهاند.
یافتهها: یافتههای پژوهش نشان داد که سازة خودمهارگری در جوانان شیعه, دارای چهار مولفة
احساسات درگیر در مسئله و عزت نفس)» ۲) توانایی خودانگیزشی (توجه به فواید اجتناب» توجه به
آسیبهای ارتکاب, توجه به احساسات درگیر در مسئله تلقین مثبت به خود و الگوگیری از اهل
بیت)» ۳) توانایی کنترل خود و محیط (توانایی بازداری توجه» توانایی کنترل تکانه. توانایی کنترل
محیط, شرطیسازی کنشگرء معاشرت با دوستان خوب و مداومت بر عمل مطلوب) و ۴) سازگاری
(خودآگاهی» توانایی حل مسئلهء انعطاف پذیری» پذیرش هیجان و مدیریت رفتار و ارزیابی مثبت
تانویة معنوی).
نتیجهگیری: با مقایسة نتایج این پژوهش با پژوهشهای متنمحور همچون پژوهش رفیعیهنر که
سازة خودمهارگری را شامل خودنظارتگری» هدفشناسی, انگیزش» مهار هیجانی» مهار رفتاری»
مهار شناختی و مهار تداومبخش دانسته است. مشاهده میشود که مدل حاصل از این پژوهش
سازوکارهای روانی خودمهارگری را آشکارتر کرده و در نتیجه بستر مناسبتری برای تدوین مقیاس
خودمهارگری جوان شیعة مسلمان و تدوین برنامههای آموزش روانی معنوی مناسب برای ارتقای
خودمهارگری فراهم کرده است.
خلفیة البحث وأهدافه: الضبط الذاتی له دور کبیر فی توفیر السلامة الجسدیة والروحیة. أظهرت الدراسات بأن
التوجهات الروحیة والتعالیم الدینیة لها دور فی رفع مستوی الضبط الذاتی. أن الهدف من هذه الدراسة هو
تحدید العناصر المؤلفة للضبط الذاتی عند شباب الشیعة.
منهجیة البحث: نظرا الی الهدف من الدراسة والذی هو صیاغة هیکلیة الضبط الذاتی ونظرا الی الأبحاث ذات
المحاور المعیاریة والتی تمت فی هذاالمجال؛ فقد تم فی هذه الدراسة تجمیع المعلومات بأسلوب المقابلة النوعیة و
تفسیر المعلومات بأسلوب النظریة البنیویة) وضع مفاتیح مفتوحة، محوریة و انتزاعیة (. کان عدد المشارکین فی
هذه الدراسة 32 شخصا من شباب الشیعة) 1۴ أمرأة و 18 رجلا فی أعمار 22 الی ۴5 (وتم تقییم کیفیة
ضبطهم الذاتی عبر اجراء مقابلة شبه منظمة. تمت مراعاة جمیع الموارد الأخلاقیة فی هذا البحث؛ فإن مؤلفی
البحث لم یشیروا الیای تضارب فی المصالح.
الکشوفات: أظهرت کشوفات الدراسة بأن هیکلیة الضبط الذاتی لدی شباب الشیعة لدیها أربعة عناصر
رئیسیة و 20 عنصر فرعی: 1 (التوجه) الایمان بفوائد الاجتناب، الایمان بأضرار الارتکاب، الاهتمام بالمشاعر
المعنیة بالقضیة وعزة النفس (؛ 2 (القدرة علی الدفع الذاتی) الاهتمام بفوائد الاجتناب، الأهتمام بأضرار
الارتکاب، الاهتمام بالمشاعر المعنیة بالقضیة، التلقین الایجابی لأنفسنا والاقتداء بأهل البیت) ع ((؛ 3 (القدرة
علی مراقبة الذات والبیئة) القدرة علی ردع الاهتمام، القدرة علی المراقبة الفردیة، القدرة علی مراقبة البیئة،
التکییف المشروط، معاشرة الاصدقاء الجیدین و المثابرة علی العمل المطلوب (و ۴ (الملائمة) الوعی الذاتی،
القدرة علی حل المشکلة، المرونة، قبول الاثارة وإدارة السلوک و التقییم الروحی الایجابی الثانوی (.
الاستنتاج: مع مقارنة نتائج هذه الدراسة بدراسات محورها النصوص مثل دراسة رفیعی فی الفنون الذی تعتبر أن
هیکلیة الضبط الذاتی تتضمن الأشراف الذاتی، مع رفة الهدف، الدافع، ضبط الاثارة، الضبط السلوکی، ضبط
المعرفة و ضبط الأستمراریة نشاهد ان النموذج الناتج عن هذه الدراسة قد أبرز اکثر الألیات النفسیة فی الضبط
الذاتی و بالتالی قامت بتوفیر أرضیة مناسبة اکثر لصیاغة مقاییس الضبط الذاتی عند شباب الشیعة المسلمین
وصیاغة برامج تعلیمیة روحیة ونفسیة مناسبة من أجل رفع مستوی الضبط الذاتی.
Background and Objective: Self-control plays a significant role in physical and spiritual health. Studies have shown that spiritual attitudes and religious teachings play a role in promoting self-control. The purpose of this study was to determine the components of self-control construct in Shiite youth. Methods: Based on the purpose of the study, i. e. determining the self-control construct, and based on criterion-oriented studies in this regard, in the present study, qualitative approach was applied with grounded theory method for collecting data. The participants were 32 youths whose self-control was evaluated using a semi-structured interview. In this study, all the ethical considerations were observed and no conflict of interest was reported by the authors. Results: The findings of this study showed that self-control construct in Shiite youth has four main components and fourteen subcomponents: 1) Attitude (belief in the benefits of avoidance, belief in harms of committing, attention to the emotions involved in the problem, problem solving, self-esteem) ; 2) self-motivation ability (the benefits of avoiding, paying attention to the damage done, paying attention to the emotions involved in the problem, and positive self-assertion) ; 3) the ability to control oneself and the environment (the ability to control attention, the ability to control impulse, the ability to control the environment, the active conditioning, socializing with good friends) ; and 4) adaptability, self-awareness, problem solving ability, flexibility, acceptance of excitement and behavior management, secondary positive evaluation. Conclusion: By comparing the results of the presents study with the text-based studies such as the one by Rafi’ee Honar, who considers the self-control construct as self-monitoring, target recognition, motivation, excitement control, cognitive control and persistent control, it can be found that the model developed in the present study makes the psychological self-control constructs more clear and, consequently, provides a more appropriate ground for developing self-control scales of the Shiite youth and appropriate psychological training programs for promoting self-control.