Abstract:
ازدواج موقت یکی از موضوعات مطرح در فقه اسلام است و ادله فراوانی بر مشروعیت آن وجود دارد. جعل این حکم، از نگاه حکیمانه و جامع شارع به همه نیازهای افراد جامعه حکایت میکند. برخی افراد چنین میپندارند که ازدواج موقت، نوعی بهرهکشی جنسی از زنان بوده و آن را امری نابهنجار تلقی میکنند، این افراد برای موجه ساختن فرضیه خود به پیامدهای نامناسب دیگری برای ازدواج موقت چون گسترش روابط خارج از چارچوب، گسست بنیان خانواده و... اشاره میکنند.
بررسی مبانی و مسائل حقوقی و فقهی این موضوع، خاستگاه روانشناختی، جامعهشناختی آن، حاکی از آن است که اولا ازدواج موقت امری عقلایی و مبتنی بر آموزههای دینی است دوم آنکه مسائل و مشکلات مطرح شده، ناشی از عدم اجراء قوانین و احکام دین اسلام در این موضوع است.
Machine summary:
اشاره به این نکته ضروری است که رویکرد و توصیه اولی و اساسی اسلام، ازدواج دائم است چراکه اگر ازدواج دائم به صورت آگاهانه و صحیح تحقق یابد تأمین نیازهای مرتبط با ازدواج را در پی خواهد داشت اما اگر امکان ازدواج دائم فراهم نباشد آیا میتوان نسبت به تأمین نیازها و خواستههای افراد بیتفاوت بود؟ آیا در این صورت جامعیت احکام دین اسلام و توجه آن به ارائه راهکارهای تأمین نیازهای انسان، مورد خدشه و ایراد قرار نخواهد گرفت؟ بنابراین ازدواج موقت، راهکاری است که فرد به واسطه رویآوری به آن بتواند حداقلهای ازدواج را فراهم آورد؛ به بیانی دیگر، ازدواج میتواند دارای فوائد حداکثری و کاملی باشد که دستیابی به همه آن فوائد و آثار با ازدواج دائم ـ البته اگر آگاهانه تحقق باید ـ ممکن خواهد بود اما در صورت عدم امکان ازدواج دائم، دستیابی به بخشی از آثار و منافع ازدواج، با رویآوری به ازدواج موقت امکانپذیر است.
ازدواج موقت از آن جهت جعل شده است که مرد و زنی که امکان ازدواج دائم برایشان فراهم نیست بتوانند بر اساس توافقی که مورد تأیید شرع و متشرعین باشد به خواستههای موقت خود دستیابند؛ و از آفات و آسیبهای عدم دستیابی بدین خواستهها، ایمن بمانند؛ به بیان دیگر نبود چنین حکمی، خدشه به جامعیت و همهجانبهنگری اسلام است و جای این سؤال وجود میداشت که آیا اسلام برای چنین مواردی برنامه و راهکار ندارد؟ چگونگی ازدواج موقت برخی از سؤالات و ابهاماتی که پیرامون ازدواج موقت وجود دارد ناظر به «چگونگی» تحقق این ازدواج است بدینمعنا که برخی تصور میکنند اجرای این حکم در جامعه ممکن است آسیبها و آفتهایی را با خود به همراه داشته باشد اما واضح است که هر حکمی از احکام دین و یا حتی قوانین مجعول بشری، اگر براساس شرایط و دستوراتی که شارع یا قانونگذار قرار داده است اجرا نشود، پیامدهای نامطلوبی به دنبال خواهد داشت.