Abstract:
یکی از دوره های پر فراز و نشیب تاریخ عربی اسلامی دوره مملوکی و عثمانی است؛ دورهای که به ناحقّ انحطاط و افول ادبیات عربی نامیده شده با اینکه سرشار از تألیفات عدیدهای است که بر غنای ادبیات عربی اسلامی افزوده است، از جمله کتابهایی که در رابطه با تاریخ ادبیات این دوره نوشته شده است کتاب «تأریخ الأدب فی عصر الانحطاط (العصران المملوکی والعثمانی)» اثر دکتر نادر نظام طهرانی است که در جستار حاضر به نقد آن میپردازیم؛ نقد و بررسی آثار علمی، سنّت پسندیدهای در حوزه علوم مختلف به شمار میرود، و اگر منصفانه و به دور از غرض ورزی صورت بگیرد، بر رشد وتعالی علمی جامعه کمک میکند و مؤلفان را نیز در بهبود و برطرف کردن معایب و کاستیهای آثارشان یاری خواهد رساند. پس از بررسی کتاب، میتوان نکات قوت را در چند مورد خلاصه کرد: حروف نگاری خوب، پرداختن به شعر و نثر در کنار تاریخ و شرح ابیات شعری، ابتکار و نوآوری در مقایسه با دیگر کتب آموزشی. نکات ضعفی هم مانند: نداشتن ارجاع و استناد و منابع، خلاصه گویی در برخی موارد و بر شمردن برخی شاعران فارس زبان ایرانی تبار در زمره شعرای عصر انحطاط.
One of the ups and downs of Islamic Arabic history is the Mamalik and Othmani Period, a period called the degeneration and decline of the history of Arabic literature, although it is full of numerous works that add to the richness of Islamic Arabic literature, Among the books written on the literature of this period is the book "history of literature in the Age of Al-enhetat" by Dr. Nader Nezam Tehrani, which we will critic it's in this study; Is a well-respected tradition in the various sciences, and if done fairly and without prejudice to growth and excellence Scientific help the community, as well as the authors, to improve and remedy the disadvantages and shortcomings of their work. After reviewing the book, one can summarize the strengths in a few ways: good writing, addressing poetry and prose alongside the history and description of poetic verses, ingenuity and innovation compared to other educational books. Weaknesses such as: lack of references and citations, summarizing in some cases and enumerating Farsi poets of Persian descent.
Machine summary:
ازجمله کتاب هايي که دربارة تاريخ ادبيات اين دوره نوشته شـده است تأريخ الأدب في عصر الانحطاط (العصران المملوکي والعثماني) اثر نادر نظام طهراني اسـت کـه در جستار حاضر آن را نقد مي کنيم .
عسکري (١٣٩٦) در پژوهشي با عنوان «بررسي و نقـد کتـاب آفـاق الشعر العربي في العصر المملوکي» کتـاب را از جنبـۀ شـکلي و محتـوايي نقـد کـرده و نکـات ضعف و قوت آن را برشمرده است ، اما تاکنون و برحسـب اطلاعـات نگارنـده مقالـه اي بـا عنوان «نقد کتاب تأريخ الأدب في عصر الانحطاط (العصران المملوکي والعثماني)» اثر نادر نظـام طهراني نگارش نشده است .
نويسـنده چگونـه بـا وجـود نام گذاري اين دوره به انحطاط و فروپاشي از اين نام گذاري به ناحق دفاع کرده اسـت ؟ و آيـا توانسته است با آوردن نمونه هاي ادبي کنار وقايع تاريخي عصر انحطـاط بـه خـوبي از عهـدة کار برآيد؟ شعر دورة انحطاط از منابع راستين شناخت اوضاع اجتماعي آن دوره است و اثـر حاضر توانسته است به خوبي از عهدة اين مهم برآيد.
براي نمونه اگـر بـا کتـاب تـأريخ الأدب العربـي فـي العصـرين المملـوکي والعثماني تأليف عليباقر طاهرينيا و سيدمهدي مسبوق مقايسه شود، ميبينـيم کـه در کتـاب نادر نظام طهراني گونه هاي ادبي جديد در عصـر انحطـاط ، هـم چـون مطارحـات ، إجـازة و تمليط ، و تلميع و ملمع بررسي و به خوبي شرح داده شده است .