Abstract:
تیزهوشی، اشاره به برتری شناختی، خلاقیت و انگیزه های زیاد دارد که کودک را از بیشتر همسالان خود متمایز می نماید و او را قادر می سازد تا چیزی باارزش به جامعه عرضه کند. تیزهوشی از ماهیتی فراگیر و تنوع پذیر برخوردار است. به طوریکه در تمام فرهنگ ها و جنسیت ها دیده می شود. به طور کلی، دو دیدگاه عمده نسبت به تیزهوشی وجود دارد، یکی از آنها، هوش را وابسته به ژنتیک می داند و دیگری، هوش را برآمده از محیط می پندارد. این تنوع در نگاه به هوش، باعث شکل گیری نظریات متعددی در این حوزه شده است. از جمله این نظریات می توان به دیدگاه پنج ضلعی تیزهوشی، نظریه رنزولی، نظریه ی ابراهام تاننباوم، نظریه ی سه بخشی استرنبرگ، نظریه فلدهوسن، نظریه ی هوارد گاردنر، نظریه ی گانیه و مدل ACCEL استرنبرگ اشاره نمود. آشنایی با این نظریه ها می تواند به تشخیص بهتر و آموزش باکیفیت تر کودکان تیزهوش بینجامد. لذا، پژوهش حاضر، به تعریف هوش، تیزهوشی و مروری بر نظریات آن پرداخته است.
Machine summary:
مروری بر مفهوم تیزهوشی از چشمانداز نظریههای هوش زهرا طباطبایی1 1 کارشناس ارشد روانشناسی و آموزش کودکان با نیازهای خاص، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران چکیده تيزهوشي، اشاره به برتري شناختي، خلاقيت و انگيزههاي زياد دارد كه کودک را از بیشتر همسالان خود متمايز مینماید و او را قادر ميسازد تا چيزي باارزش به جامعه عرضه کند.
بدین ترتیب منابعی که با این کلیدواژهها جستوجو شدند، شامل موضوعاتی نظیر دیدگاه پنج ضلعی تیزهوشی، نظریه رنزولی، نظریهی ابراهام تاننباوم، نظریهی سه بخشی استرنبرگ، نظریه فلدهوسن، نظریهی هوارد گاردنر، نظریهی گانیه و مدل ACCEL استرنبرگ است.
این پنج ملاک عبارتند از ملاک تعالی که مطابق آن، فرد در یک بعد یا چند بعد از توانمندیها، برتر از همسالان خود است؛ ملاک نادر بودن که اظهار میدارد برای اینکه شخصی تیزهوش قلمداد شود، باید سطح بالایی از یک صفت را که در میان همسالانش نادر است، دارا باشد؛ ملاک بهرهوری که اظهار میدارد بعد یا ابعادی که فرد در آن زمینه به عنوان برتر تلقی میشود، باید بالقوه به بهرهوری منجر شود؛ ملاک اثباتپذیری که اشاره به برتری فرد در یک بعد که از طریق انجام یک آزمون معتبر قابلاثبات است، دارد و در نهایت، ملاک ارزشمندی که اظهار میدارد برای اینکه یک شخص تیزهوش تلقی شود، لازم است در یک یا چند بعد که از نظر جامعه ارزش محسوب میشود، عملکرد برتر از خود نشان دهد ]10[.
از جمله این نظریات میتوان به دیدگاه پنج ضلعی تیزهوشی، نظریه رنزولی، نظریهی ابراهام تاننباوم، نظریهی سه بخشی استرنبرگ، نظریه فلدهوسن، نظریهی هوارد گاردنر، نظریهی گانیه و مدل ACCEL استرنبرگ اشاره نمود.
از جمله این نظریات میتوان به دیدگاه پنج ضلعی تیزهوشی، نظریه رنزولی، نظریهی ابراهام تاننباوم، نظریهی سه بخشی استرنبرگ، نظریه فلدهوسن، نظریهی هوارد گاردنر، نظریهی گانیه و مدل ACCEL استرنبرگ اشاره نمود.