Abstract:
علیرغم اینکه فهم مضمون احادیث با توجه به محکمات کتاب و سنت و بررسی موافقت و یا مخالفت با آن از اهمیت بیشتری نسبت به بحث از حجیت صدور و شرایط آن برخوردار است در میان تلاشهای صورت گرفته در سالهای اخیر در مورد احادیث ائمه معصومین،شناخت طرق و اسانید روایات و بررسی شرایط حجبت صدور از جایگاه والاتری برخوردار بوده است.که البته به اعتقاد نگارنده این پدیده در عصر حاضر دامنگیر بسیاری از علوم نقلی مانند فقه،تفسیر و کلام نیز شده است. در این مقاله ضمن ریشهیابی این پدیده بیمارگونه،شرایط،ضوابط و قیود بحث از مضمون و حجیت آن در احادیث مطرح میگردد.
Machine summary:
"جایگاه بحث مضمونی نسبت به بحث صدوری1 محمد سند* چکیده: علیرغم اینکه فهم مضمون احادیث با توجه به محکمات کتاب و سنت و بررسی موافقت و یا مخالفت با آن از اهمیت بیشتری نسبت به بحث از حجیت صدور و شرایط آن برخوردار است در میان تلاشهای صورت گرفته در سالهای اخیر در مورد احادیث ائمه معصومین،شناخت طرق و اسانید روایات و بررسی شرایط حجبت صدور از جایگاه والاتری برخوردار بوده است.
بحث از ضوابط صحت مضمون و قواعد محض از درستی و عدم درستی آن به واسطه عرضه به محکمات کتاب و سنت قطعی به مراتب مهمتر از بحث حجیت خبر واحد (اساسترین بحث حجیت صدور)است؛چرا که آنچه اصولیها در این مبحث ذکر کردهاند، یعنی بحث از صدور و شرایط اثبات آن،از شئوون استنباط و مربوط به عالم دلالات تصوری و تصدیقی است و لکن بحث از صحت مضمون بحث از اصول قانون(در مسأله فرعی)یا اصول معرفت(در مسأله اعتقادی)است.
بحث در مضامین روایات و صحت آن موجب میشود علم اجمالی به وجود مقدمات استدلال و استنباط معارف و احکام پیدا شود و این علم اجمالی ما را ملزم به فحص و تدبر در مضامین روایات میکند؛اگرچه از جهت صدور ضعیف باشد،ولی با تثبیت صحت مضمون توه به آن متن ضروری است.
نکته این است که مطلب فوق تا همین اندازه بسنده نمیکند و محدوده خود را از این بیشتر مینماید؛زیرا در بررسی صحت مضمون تنها فقاهت در فقه اکبر و اصغر کافی نیست،بلکه احاطهء به تمام ابواب و توجه به امهات قواعد و اصول و چگونگی منشعب شدن آن و التفات به روابط صناعی موجود بین این دسته از قواعد نیز ضروری است."