Abstract:
کیستی علی بن احمد ابن ابی جید، وثاقت و نقش آفرینی وی در انتقال تراث حدیثی در سده چهارم هجری مسائلی است که این پژوهش را سامان داده است. جایگاه ویژه وی در تراث پژوهی، حضورش در اسناد روایات مهمی چون زیارت عاشورا، پرورش شاگردانی بسان نجاشی و طوسی و فقدان توثیق خاص بر اهمییت این پژوهش میافزاید. این نوشتار به شیوه کتابخانهای و روش تحلیلی و تطبیقی، با مطالعه موردی فهارس نجاشی و طوسی سامان یافته است. دستاورد این پژوهش را میتوان نخست در شناسایی نقش ابن ابی جید در انتقال افزون بر سیصد اثر حدیثی از یکصد و وسی شش راوی و اجازه نقل دویست کتاب مشهور از چهل و چهار راوی دانست. همچنین برای نخستین بار با تکیه بر سه قاعده از قواعد توثیقات عام ـ توثیق مشایخ نجاشی، توثیق مشایخ اجازه و اکثار اجلاء ـ، روش فهرستی و مساله شهرت راوی، وثاقت ابن ابی جید را اثبات و نقش پر رنگ وی را در انتقال تراث حدیثی بر نمودهایم.
Who is Ali ibn Ahmad Ibn Abi Jaid, his credibility and his role in the transmission of hadith heritage in the fourth century AH are the issues that have organized this research. His special place in heritage research, his presence in the documents of important narrations such as Ashura pilgrimage, raising students like Najashi and Tusi and the lack of special authentication add to the importance of this research. This article has been organized in a library style and analytical and comparative method with a case study of Najashi and Tusi indexes. The achievement of this research can be considered first in identifying the role of Ibn Abi Jade in transmitting more than three hundred hadith works from one hundred and thirty-six narrators and allowing the quotation of two hundred famous books from forty-four narrators. Also, for the first time, by relying on three rules of general attestation - attestation of Shaykhs of Najashi, attestation of Shaykhs of permission and most of them -, the list method and the issue of the narrator's reputation, prove the credibility of Ibn Abi Jayd and his colorful role in transmitting hadith inheritance. We have.
Machine summary:
همچنین برای نخستین بار با تکیه بر سه قاعده از قواعد توثیقات عام (توثیق مشایخ نجاشی، توثیق مشایخ اجازه و اکثار أجلا)، روش فهرستی و مسأله شهرت راوی، وثاقت ابن ابی جید را اثبات و نقش پررنگ وی را در انتقال تراث حدیثی بَر نمودهایم.
۲. شخصیت رجالی - حدیثی ابن أبی جِید ابو الحسین علی بن احمد بن محمّد بن طاهر اشعری، مشهور به «ابن ابی جِید» قمی(زنده در قرن چهارم هجری) منسوب به خاندان اشعری قم است.
2 با توجه به اینکه برخی از نویسندگان فوق مؤلف دهها اثر حدیثی هستند، میتوان مدعی شد که ابن ابی جید در طریق دهها کتاب مشهور، مانند کتب علی بن مهزیار، کتب محمّد بن الحسن بن فروخ،کتاب الجامع احمد بن محمّد بن ابی نصر بزنطی، کتب ابن خالد برقی، کتب حسن بن محبوب، کتب صفوان بن یحیی، کتب حسین بن سعید اهوازی، جمیع کتب محمّد بن الحسن الصفار و جمیع کتب یونس بن عبد الرحمن قرار داشته است.
قراینی بر وثاقت ابن ابی جید اگر چه در جای جای دو کتاب فهرست نجاشی و شیخ طوسی نام «ابن ابی جید» در سلسله طرق کتابهای حدیثی به چشم میخورد، اما با کمال تأسف مدخلی درباره وی در این کتابها دیده نمیشود.
آیة الله خویی نیز برای توثیق وی از همین قاعده بهره برده و در مدخل مربوط به ایشان مینویسد: ابن ابی جید هم از مشایخ نجاشی است.
شمار قابل توجهی از کتابهای حدیثی شیعه توسط علی بن احمد بن محمّد بن طاهر اشعری مشهور به ابن ابی جید قمی به فهارسنگاران منتقل شده است.