Abstract:
امام معصوم شئونی دارد که اگر مجال ظهور یابد، در سیره امام دیده میشود. تشکیل حکومت از شئون سیاسی امام است که از جهات مختلف قابل بررسی است؛ همچون لزوم تشکیل حکومت توسط معصوم، مبانی حکومتی اسلامی در آیات، روایات و سیره معصومین (ع). مردم نیز در فراهم آوردن شرایط برای ایجاد و استمرار آن میتوانند نقش بسزایی داشته باشند. نوشتار حاضر به کیفیت حضور مردم در حکومت علوی و مهدوی میپردازد و به دنبال پاسخ به این سوال است که مردم در حکومت حضرت علی (ع) و حضرت مهدی، چگونه نقشآفرینی میکنند؟ یافتههای پژوهش نشان از آن دارد که حاکم اسلامی در تمام شئون حاکمیتی اثرگذار است. در کنار او، مردم نیز در این مهم دخیلاند و مبانی اسلامی به حضور مردم در عرصه حکومتی مشروعیت میبخشد که در آیات، روایات، سیره معصوم و دلیل عقلی میتوان به اثبات آن رسید. همچنین امت، در دو سطح عمومی و خواص، حضور پررنگی دارند و در ایجاد، نظارت، استمرار و مصونیت بخشی به حکومت نقشآفرینی میکنند. از این جهت که انسان برای رسیدن به تکامل خلق شده است. بخشی از مسیر تکامل از فعالیت اجتماعی حاصل میشود. انبیا و ائمه (ع) نیز مردم را آماده میکردند تا به مرتبهای برسند که مسئولیتهای مختلف اجتماعی را به دوش بگیرند. در هر دورانی که مردم این استعداد را بیشتر در خود فراهم کنند، نقش موثرتری خواهند داشت. با توجه به اینکه حکومت امام زمان (عج) جهانی و عدل محور است، مردم را به نقطه اوج تکامل در امور اجتماعی میرساند.
The infallible Imam has something that, if there is a chance to appear, it will be seen in the life of the Imam. The formation of the government is one of the Imam's political affairs, which can be investigated from different angles; Such as the need to form a government by the innocent, the foundations of Islamic government in the verses, traditions and life of the innocent (AS). People can also play a significant role in providing conditions for its creation and continuation. This article deals with the quality of people's participation in Alavi and Mahdavi government and seeks to answer the question, how do people play a role in the government of Hazrat Ali (AS) and Hazrat Mahdi? The findings of the research show that the Islamic ruler is effective in all governance affairs. Along with him, the people are also involved in this matter, and Islamic principles give legitimacy to the presence of the people in the governmental arena, which can be proven in the verses, traditions, innocent way of life, and rational reason. Also, the community has a strong presence at both public and special levels and plays a role in establishing, monitoring, continuing and protecting the government. Because man was created to achieve evolution. In any era, when people provide more of this talent, they will play a more effective role. Considering that the government of Imam Zaman (AS) is global and justice-oriented, it will bring people to the peak of evolution in social affairs.
Machine summary:
در برنامه الهی، حکمرانان که مسئولیت اجرای آن را بر عهده دارند، توسط خدا تعیین میشوند و در عین حال، مردم نیز به عنوان کسانی که دین برای رشد و تکامل آنان نازل شده، نقش اساسی در تشکیل و استمرار حکومت اسلامی دارند.
مجموع آنها بر این اصل اساسی دلالت دارد که پایه حکومت امام مهدی؟عج؟ حضور مردم است و روایات دیگری که ویژگیهای یاران حضرت را بیان میدارد، بر این نکته دلالت دارد که این اوصاف در حکومتی که بر پایه این عناصر شکل میگیرد تا چه اندازه اثرگذار است؛ به روایات متعدّدی در این خصوص نقل شده است که میتوان به دو نمونه از آنها اشاره داشت:الف) رَسُولُ اللَّهِ؟ص؟: «یَخْرُجُ نَاسٌ مِنَ الْمَشْرِقِ فَیُوَطِّئُونَ لِلْمَهْدِیِّ؛ مردمی از مشرق قیام میکنند و برای ظهور مهدی زمینه چینی میکنند»(اربلی، 1381ق: ج2، 477؛ حرّ عاملى، 1425 ق: ج5، 253).
با توجه به اینکه حکومت حضرت علی؟ع؟ تنها حکومت اداره شده توسط اهلبیت؟عهم؟ است، با بررسی عملکرد امام در به کارگیری امت، میتوان به چگونگی حضور مردم در زمان پس از ظهور رسید؛ زیرا مسیر مهدوی، همان مسیر علوی است؛ البته متناسب با اقتضائات جامعه و امت، تغییراتی در نحوه حضور مردم دیده میشود.
اطاعت از امام زمان؟عج؟ همان گونه که درباره حضور مردم در حکومت علوی گذشت، اولین قدم برای ایجاد حکومت و استمرار آن، تبعیت از امام معصوم است که این مسئله، بعد از ظهور حضرت مهدی؟ع؟ نمود کاملتری خواهد داشت.
بنابراین، اگرچه ایجاد و حفظ نظام اسلامی از شئونات پیامبر؟ص؟ و امام به حساب میآید و در غیاب آنان درباره ولیّ فقیه نیز تعریف میشود(موسوی خمینی، بیتا: 70)؛ امّا باید مقتضی برای تشکیل حکومت اسلامی فراهم باشد که از مهمّترین آنها اقبال امّت است.