Abstract:
هدف: در جوامع کنونی، آموزش سواد رسانهای بهعنوان دانش و مهارت افراد در استفاده آگاهانه از رسانهها ضروری است. از سویی در جمهوری اسلامی ایران، رسانه ملی با توجه به کارکردهایی که دارد میتواند نقش مؤثری در زمینه آموزش همگانی داشته باشد. ازاینرو در تحقیق حاضر، هدف اصلی شناسایی راهکارهای ترویج سواد رسانهای از طریق رسانه ملی تعریف شده است.
روش: محقق با استفاده از دو روش مطالعات کتابخانهای و مصاحبه با کارشناسان، به جمعآوری یافتهها پرداخته است.
یافتهها: یافتههای به دست آمده حول پنج محور ظرفیتها، موانع، راهکارهای مبتنی بر سیاستها، راهکارهای مبتنی بر آموزشها و نقشهای کلیدی سازمانی دستهبندی شده است.
نتیجهگیری: نتیجه تحقیق در چهار بخش کلی ظرفیتها، موانع، راهکارها و نقشهای کلیدی سازمانی به دست آمده است. در مجموع 30 راهکار شناسایی شده که از جمله آنها عبارت است از: تعیین چشمانداز سواد رسانهای، تنظیم دستورالعمل تهیهکنندگان، تولید برنامه بر مبنای سواد رسانه ای، بهرهگیری از قالب سرگرمآموزی جهت انتقال مفاهیم سواد رسانهای، تولید مخاطب تحلیلگر، پرسشگر و منتقد، رعایت استانداردهای ردهبندی سنی و القاء رژیم مصرف رسانهای، جریانسازی سواد رسانهای، آموزش منابع انسانی، الگوبرداری و طراحی الگوی بومی سواد رسانهای، ارائه آموزشهای صریح و ضمنی سواد رسانهای، آموزش مهارتهای سواد رسانهای، آموزش اصول نویسندگی و خبرنگاری.
Aim: In contemporary societies, it is necessary to teach media literacy as a knowledge and skill to people to help them use media knowingly. On the other hand, national media can have an effective role is general education with regard to its functions in Islamic Republic of Iran. Therefore, the present paper mainly seeks to identify techniques and solutions to promote media literacy through national media.Method: The data have been gathered through library studies and interview with experts.Findings: Findings have been classified into five categories of capacities, obstacles, techniques and solutions based on policies, techniques and solutions based on trainings, and key organizational roles.Conclusion: The results have been obtained in four general parts including capacities, obstacles, solutions and techniques, and key organizational roles. Altogether, thirty solutions have been identified, which include identifying the perspective of media literacy, establishing guidelines for producers, producing programs based on media literacy, using entertainment framework to convey the concepts of media literacy, creating analyst, critic, and enquiring audience, observing the standards of age grading, inspiring the regime of media consumption, mainstreaming media literacy, training human resources, adapting models and designing a domestic model for media literacy, providing implicit and explicit trainings for medial literacy, teaching the skills of media literacy, and teaching the principles of writing and journalism.
Machine summary:
در مجموع 30 راهکار شناسایی شده که از جمله آنها عبارت است از: تعیین چشمانداز سواد رسانهای، تنظیم دستورالعمل تهیهکنندگان، تولید برنامه بر مبنای سواد رسانه ای، بهرهگیری از قالب سرگرمآموزی جهت انتقال مفاهیم سواد رسانهای، تولید مخاطب تحلیلگر، پرسشگر و منتقد، رعایت استانداردهای ردهبندی سنی و القاء رژیم مصرف رسانهای، جریانسازی سواد رسانهای، آموزش منابع انسانی، الگوبرداری و طراحی الگوی بومی سواد رسانهای، ارائه آموزشهای صریح و ضمنی سواد رسانهای، آموزش مهارتهای سواد رسانهای، آموزش اصول نویسندگی و خبرنگاری.
شایان ذکر است، با مروری بر تحقیقات صورت گرفته در حوزه سواد رسانهای بهویژه تحقیقات داخلی، درمییابیم که عمده آنها در زمینه ضرورت، سنجش و آثار سازنده و مثبت سواد رسانهای بودهاند و علیرغم اهمیت موضوع سواد رسانهای و ضرورت ترویج آن، از ارائه نظریات و مدلهای آموزش سواد رسانهای بومی شده فرهنگ و ارزشهای ایرانی-اسلامی غفلت شده است؛ این در حالی است که این پژوهش با عنوان «راهکارهای ترویج سواد رسانهای از طریق رسانه ملی»، گذشته از ضرورت و اهمیت موضوع آموزش سواد رسانهای، بر راهکارهایی مؤثر بر عملکرد بزرگترین سازمان رسانهای جمهوری اسلامی ایران یعنی رسانه ملی تأکید دارد.
کدامیک از حوزههای عملیاتی در سازمان صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران نقش کلیدی در تولید ادبیات سواد رسانهای دارند؟ یافتههای تحقیق در عصر حاضر با قدرت گرفتن رسانهها، ترویج و ارتقاء سواد رسانهای بهعنوان دانش و مهارت در میان تمامی مخاطبان از تمامی ردههای سنی لازم و بلکه ضروری است و رسانه ملی بر اساس ماهیت و ذات رسانهای خود و رسالتها و کارکردهایی که دارد، میبایست به آموزش و ترویج سواد رسانهای و تجهیز مخاطبان به تفکر تحلیلی و انتقادی بپردازد.