Abstract:
هدف: پیرنگ یکی از مهمترین ارکان فیلمنامه است که از جهت مضمون و سیر تحولِ شخصیت انواع گوناگونی دارد. پیرنگِ اصلاح، یکی از انواع پیرنگ است که قرابت زیادی با آموزه توبه دارد. باتوجهبه اهمیت توبه و اصلاح در آموزههای دینی، در این پژوهش تلاش شده مواد لازم جهت نگارش پیرنگ را با موضوع توبه در اختیار مخاطب قرار دهد.
روش: در این پژوهش جمعآوری اطلاعات بهصورت کتابخانهای است. در ادامه با روش تحلیل روایت، پیرنگ چهار قصۀ توبهمحور، براساس نظریه پیرنگ جان تروبی تحلیل میشود و عناصر پیرنگ اصلاح اصطیاد میگردد؛ درنهایت نیز آموزه توبه با پیرنگ اصلاح تطبیق داده میشود تا تأثیرات و تجلی توبه را در این پیرنگ نشان دهیم.
یافتهها: براساس نتایج حاصلشده، پیرنگ اصلاح پنج عنصر دارد:
الف: انجام خطا یا گناه؛
ب: عامل ایجاد پشیمانی؛
ج: اظهار پشیمانی؛
د: جبران؛
هـ: پذیرش توبه.
از طرفی باتوجهبه عامل پشیمانی و تأثیر آموزه توبه در پیرنگ اصلاح، این پیرنگ به سه زیرمجموعه تقسیم میشود:
الف) گاهی پشیمانی بهواسطه قرارگرفتن شخصیت خطاکار در موقعیت دشوار است؛ مانند قصه حضرت یونس(علیهالسلام)؛
ب) گاهی پشیمانی بهواسطه مواجهه با امری مقدس به شکل مستقیم است؛ مانند قصه فرانسیس آسیسی و فضیلبن عیاض؛
ج) گاهی نیز پشیمانی بهواسطه شخص دیگری است؛ مانند قصه کعببن مالک.
نتیجهگیری: باتوجهبه این تقسیمبندی، نویسندۀ فیلمنامه دینی با پیرنگ توبه، میتواند براساس انواع عامل پشیمانیِ پیرنگها، فیلمنامههای متعددی به نگارش درآورد.
Purpose: Plot is one of the most important elements of a screenplay that has various types in terms of content and character development. Corrective Plot is one of these types which has great similarity to the doctrine of repentance. Considering the importance of repentance and correction in religious doctrines, this research aims to provide the necessary materials for writing corrective plot with the subject of repentance. Methodology: In this research, data collection is done through library resources. Then, using narrative analysis method, four repentance-centered stories are analyzed based on John Truby's theory of plot, and the elements of corrective plot are identified. Finally, the doctrine of repentance is compared with corrective subtext to demonstrate its influence and manifestation in this type of plot. Findings: Based on the results, corrective plot has five elements: A) committing an error or sin; B) creating remorse; C) expressing remorse; D) compensating; E) accepting repentance. Moreover, considering the factor of remorse and the influence of the doctrine of repentance in corrective subtext, it can be divided into three subsets: A) sometimes, remorse arises due to placing the delinquent character in a difficult situation, such as the story of Jonah; B) sometimes, remorse arises directly from confronting a sacred matter, such as the stories of Francis of Assisi and Fazil bin Ayyaz; C) sometimes, remorse arises due to another person, such as the story of Ka'b ibn Malik. Conclusion: With this classification, screenwriters of religious scripts can write numerous screenplays based on the types of factors causing remorse in subtexts.
Machine summary:
از طرفی باتوجهبه عامل پشیمانی و تأثیر آموزه توبه در پیرنگ اصلاح، این پیرنگ به سه زیرمجموعه تقسیم میشود:الف) گاهی پشیمانی بهواسطه قرارگرفتن شخصیت خطاکار در موقعیت دشوار است؛ مانند قصه حضرت یونس(؛ ب) گاهی پشیمانی بهواسطه مواجهه با امری مقدس به شکل مستقیم است؛ مانند قصه فرانسیس آسیسی و فضیلبن عیاض؛ ج) گاهی نیز پشیمانی بهواسطه شخص دیگری است؛ مانند قصه کعببن مالک.
ذکر این نکته ضروری است که باتوجهبه اینکه عناصر پیرنگ اصلاح به شکل مکتوب دچار فقر نظری است، نگارنده با تطبیق عناصر پیرنگ چهار قصۀ دینی با مضمون توبه و اصلاح مانند فرانسیس آسیسی، حضرت یونس(، فضیلبنعیاض و توبه کعببن مالک با نظریه پیرنگ جان تروبی و اصطیاد پیرنگ اصلاح، به پرسش نهایی پاسخ میدهد.
بنابراین پرسش اصلی پژوهش حاضر عبارت است از اینکه عناصر پیرنگ اصلاح با تأکید بر آموزه توبه و براساس نظریه جان تروبی چیست؟ این پرسش خود به دو پرسش فرعی ذیل تقسیم میشود: عناصر پیرنگ اصلاح در تطبیق با نظریه پیرنگ جان تروبی بر چهار قصه فرانسیس آسیسی، حضرت یونس(، فضیلبن عیاض و توبه کعببن مالک چگونه انعکاس مییابند؟ عناصر پیرنگ اصلاح چگونه بر آموزه توبه قابل تطبیق است؟ پس از پاسخ به پرسشهای اصلی و فرعی، به هدف اصلی این پژوهش که همان تبیین عناصر پیرنگ اصلاح در عینیسازی آموزه توبه بهمثابه یک کنش دراماتیک است، دست پیدا میکنیم.
د: علم به آثار دنیوی گناه توسط امور مقدس به شکل غیرمستقیم در این نوع پیرنگ، شخصیت اصلی که خطایی انجام داده، توسط خداوند در شرایطی قرار میگیرد که متوجه خطای خود شده و توبه میکند؛ نمونه اعلای این پیرنگ، داستان حضرت یونس( است.