Abstract:
دورۀ قاجار بهلحاظ آشنایی گسترده با فرهنگ و تمدن دنیای غرب، فصلی نوین در تاریخ ایران به شمار میآید. با افزایش تعاملات با اروپا و مردمش در این دوره و مواجهه با مسیحیان از سوی ایرانیان دیدگاههایی مطرح میشود که گاهی در تضاد با یکدیگرند. ایرانیها به موازات ابراز محبت فراوان به مسیحیان، دوریگزینیهای نسبتا مستوری نیز از آنها داشتند که میتوانست تاملآفرین باشد. اینکه ایرانیان عصر قاجار چرا رفتار دوگانهای با مسیحیان داشتند، سوال اصل این پژوهش است. هدف کلی تحقیق نیز بازنمایی رویکرد ایرانیان آن دوره در تعامل با پیروان مسیحیت، یعنی یکی از مهمترین ادیان تاریخ است. به نظر میرسد در این بین مجموعه عوامل فرهنگی و مذهبی اثرگذار بوده که لازم است مورد بررسی قرار گیرند. به همین منظور این نوشتار با استفاده از دادههای کتابخانهای و به روش توصیفی _ تحلیلی به واکاوی این موضوع خواهد پرداخت. دستاورد نهایی کار حکایت از این دارد که ویژگی مهربانی و عطوفت ایرانیان موجب ابراز محبت آنها نسبت به مسیحیان میشد. با وجود این، همزمان بهمنظور رعایت احکام شرعی از تماس فیزیکی با مسیحیان حذر میکردند. باید توجه داشت که در این دوریگزینی عداوتی نبود. چراکه ایرانیها رواداری مذهبی زیادی نیز نسبت به مسیحیان ابراز میداشتند.
The Qajar period is considered a new chapter in the history of Iran in terms of extensive familiarity with the culture and civilization of the Western world. With the increase of interactions with Europeans in this period, sometimes different approaches can be seen from Iranians in facing Christians. Iranians. Despite the remarkable religious tolerance of Iranians towards Christians in that period, there are also issues in their relations that deserve discussion. along with expressing great love for Christians, have also had a relatively hidden distance from them, which could be thought-provoking. This research aims to find an answer to why the behavior of Iranians compares with Christians by citing historical evidence. It seems that a set of cultural and religious factors have been effective in this regard, which should be investigated and analyzes of the extent and manner of their effects should be provided in this regard. For this purpose, this article will investigate this issue using library data and descriptive-analytical method. The final achievement of the work indicates that the kindness and compassion of Iranians made them express their love towards Christians. But at the same time, they used to avoid physical contact with Christians in order to comply with Sharia rules. There was no hostility in this avoidance. Because Iranians also expressed a lot of religious tolerance towards Christians.
Machine summary:
دستاورد نهایی کار حکایت از این دارد که ویژگی مهربانی و عطوفت ایرانیان موجب ابراز محبت آنها نسبت به مسیحیان میشد.
آنچه از مجموع گزارشهای تاریخی دریافت میشود، حاکی از آن است که ایرانیان میزبانهایی مهربان در برابر مهمانان غربی یا مسیحی خود بودند، اما بنا به تقیدات مذهبی خودشان در برخی موارد به ناچار، و نه از روی بیتفاوتی و بیاشتیاقی، دوریگزینیهایی نسبت به غربیان یا مسیحیان بروز میدادند.
3. اقبال ایرانیها نسبت به مسیحیان یکی از ویژگیهای ایرانیان قبل از قاجار رفتار محبتآمیز آنها با مسیحیانی است که در کشورشان حضور پیدا میکردند.
مادام دیولافوآ که از نزدیک شاهد خوشرفتاری ایرانیها بود، به نظر میرسد با شگفتی و توأم با مسرت دربارۀ این مسلک دوستداشتنی آنها مینویسد: «در آوه مردم برای تندرستی ما دعا میکردند و حتی لباس ما را گرفته و میبوسیدند و میگفتند خداوند بلا را از جان شما دور کند.
نکتۀ حائز اهمیت در نوع رفتار ایرانیان با پیروان دیگر ادیان، برخورد عاطفیتر آنها با مسیحیان به نسبت یهودیان و زرتشتیان است.
مثلاً یکی از غربیهای حاضر در ایران قاجار در مورد این ویژگی ایرانیها نوشته است: «آن روزی که ایرانیان به آدابی مانند نرمخوئی و احترام و خیرخواهی پایبند نباشند ملتی متمدن مثل هر یک از ملل اروپایی خواهند بود» (لندور، ۱۳۸۸: ۱۳۸).
6. نتیجه دوگانۀ رفتار محبتآمیز و دوریگزینی ایرانیان نسبت به مسیحیان حاضر در ایران عصر قاجار ریشه در فرهنگ و باورهای مردم ایران دارد.