Abstract:
3-رخدادهای سیاسی اجتماعی:شهادت علی(ع)ندامت کوفیان از بیوفایی و بیمهری نسبت به علی(ع)،حکمرانی ظالمانیه امویان،نارضایتی مردم از مظالم خلفا و ناخرسندی آنها از حکومت وقت،به صورت غلو در ابزار امیدواری به علی بروز کرد. 4-در سدههای بعدی،عوامل سیاسی اجتماعی،در ظهور جنبشهای غالیگری در دنیای اسلام نقشی مهم ایفا کرد.در ایران نهضتهایی که در اول قرن پانزدهم میلادی،(نهم هجری)پدید آمد با رهبری شیعیان،تندرو یا غلات هدایت میشد.در این زمینه میتوان به نهضت مشعشعیان، حروفیان و علی اللهیان اشاره کرد.در محیط غلات و توسط رهبران این نهضتها،اندیشههای مساوات طلبی،عدالت اجتماعی و مالکیت عمومی زمین تبلیغ میشد. در بررسی علل پیدایش غالیگری توجه بقه ریشههای فکری و همچنین عوامل سیاسی و اجتماعی ظهور غالیان ضروری است.بیاعتنایی به هریک از این عوامل محقق را با یک حلقه مفقوده در تحقیق مواجه میسازد.در مورد خاستگاه فکری اندیشههای غالیان،باید به تأثیرپذیری آنان از اندیشههای مسیحی و تفکر گنوستیک اشاره کرد.به عبارت دیگر،میتوان یک منشأ بین النهرینی،برای آن قائل شد.از نظر عوامل سیاسی اجتماعی هم،علل زیر نقش مهمی در پیدایش این جریان داشته است؛ 1-عظمت شخصیت و مقام والای علی(ع)که سبب شد در کنار شخصیت تاریخی او یک شخصیت اسطورهای شیعی از او پدید آید. 2-منشأ روانی و عاطفی پدیدهء غلو:محبت شدید پیروان علی و مشاهده برخی کرامات و معجزات از وی.
Machine summary:
"01شرح تمامی عقاید غلات در این مختصر نمیگنجد،ازاینرو به عمدهترین اعتقادات خاص و تعالیم افراطی آنها اشاره میکنیم: 1-اعتقادات به الوهیت و نبوت ائمه:در این زمینه بین فرق غلات اختلاف نظر است برای نمونه بعضی از فرقهها برای علی(ع)مقام خدایی قائل شدهاند و برخی دیگر گفتهاند:که او پیامبر است و معجزات و کرامات او را مانند انبیاء پیشین چون موسی و عیسی دانستهاند.
احمد امین در این زمینه ضمن رد نظرگاه فوق عقیده دارد که عقیده شیعه قبل از ایرانیان شیوع دایشت و حزب علی بلافاصله پس از ارتحال پیامبر بوجود آمد و حوادث روزگار به ویژه معایب عثمان بر اهمیت آن افزود و پس از ورود ملتهای دیگر در عالم اسلام و پذیرش اسلام توسط آنان این تفکر رنگ دیگر به خود گرفت.
62در سخنان مادلونگ،نقش بین النهرین به عنوان مکانی مناسب جهت ظهور جنبشهای التقاطی مطرح شده،البته خواننده این مقاله ممکن است در گفتههای وی به ظاهر موردی برای تأیید نقش اندیشههای ایرانی در غالیگری بیابد اما باید توجه داشت نقش عنصر ایرانی هیچگاه به اهمیت سایر اندیشههای موجود در سرزمین بین النهرین نبوده و تأثیر و نفوذ عقاید مسیحی و بویژه گنوستیک72یونانی82در شکلگیری تفکر غالیان به مراتب پررنگتر و بیشتر از میراث مذهبی ایران باستان است.
نتیجه در زمینه خاستگاه فکری غالیان نظرات گوناگونی مطرح شد،به نظر میرسد در میان این نظرات،باتوجه به قراین تاریخی منشأ بین النهرینی این جریان و تأثیرپذیری غلات از اندیشههای مسیحی و به ویژه گنوستیک یونانی به مراتب پررنگتر و مؤثرتر از سایر عوامل است."